حضور نیروهای نظامی خارجی در افغانستان و گسترش افراط گرایی فرقه ای در پاکستان (2001 تا 2011)

این مقاله، حاصل پژوهشی درباره افراط­گرایی فرقه­ای در پاکستان در حد فاصل سال­های 2001 تا 2011 است. پدیده افراط­گرایی، به لحاظ تاریخی، به­طور عمیق از تحول­های منطقه­ای در همسایگی پاکستان، متأثر بوده­است؛ ازاین­رو، هدف این مقاله نشان­دادن سازوکار تأثیر حضور نیروهای نظامی خارجی در افغانستان در گسترش افراط­گرایی فرقه­ای در پاکستان طی سال­های 2001 تا 2011 است. در این مقاله نشان­داده­شده که چگونه ورود نیروهای طالبانِ افغان و القاعده به خاک پاکستان و متعاقب آن، تشکیل طالبان پاکستان و همچنین نحوه مواجهه دولت پاکستان و ایالات متحده با این گروه­ها و سایر سازمان­های ستیزه­گر، هریک به ­نحوی در تشدید افراط­گرایی فرقه­ای در پاکستان دخیل بوده­اند. به­منظور سنجش کمّی افراط­گرایی از دو شاخص «بمب­گذاری» و «حمله انتحاری» استفاده­شده­است. استدلال مقاله پیش رو، آن است که حضور نیروهای نظامی خارجی در افغانستان پس از سال 2001 باعث گسترش افراط­گرایی فرقه­ای در پاکستان شده­است؛ اهمیت این مسئله از آنجا آشکار می­شود که رویکردهای فروملی با تأکید بر عوامل اقتصادی، نظیر فقر و توسعه­نیافتگی و مؤلفه­های مذهبی، مانند نحوه تفسیر آموزه جهاد، در درک دلیل اصلی گسترش افراط­گرایی فرقه­ای در پاکستان به راه خطا می­روند. روش به­کاررفته در این پژوهش، تحلیل اسنادی و استفاده از آمار موجود در این زمینه است.  واژگان کلیدی: افراط گرایی فرقه ای، اشغال نظامی، القاعده، طالبان.